(1912 - 2002)

Жазушы, ақын, өлкетанушы, ҚР Журналисттері кеңесінің мүшесі (1963), Ұлы Отан соғысының қатысушысы.

8 қарашада шаруа отбасында Солтүстік Қазақстан облысының Коноваловка ауылында дүниеге келді. 1930 жылы жетіжылдық  мектептен соң жұмысшылар факультетінде оқыды. 1935 жылы Алматы ауылшаруашылық институтын тәмамдады. Оны бітірген соң Талдықорған облысында жұмыс жасады. Осы жерде жергілікті баспаларда оның алғашқы мақалалары мен өлеңдері шығарылды. Осы өңірден ол майданға шақырылды. 1941 – 1942 жылдары ол батальонда радиошы қызметін атқарды. Кейінірек, оның мамандығы туралы білген соң, Д. Приймак қамтамасыз ету батальонына жіберілді, сол жерде  подхоз агрономы қызметін атқарды.

1945 жылы Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан соң ол әскер қатарынан шықты. Сол жылдың желтоқсан айында Павлодар облысына агроном қызметіне жіберілді. «Павлодар», «Қарасу» совхоздарында, облыстық ауылшаруашылық басқаруда, агроном болып,  сонымен қатар Михайловка аудандық газетінде жұмыс жасады.

Өлкетанумен қызығушылық Д.П. Приймакты облыстық өлкетану мұражайына әкелді.  Ол зейнеткерлікке шыққанға дейін аға ғылыми қызметкер болып жұмыс жасады. Ол Ертіс Өңірінде азаматық соғыс және ұжымдастыру тарихымен айналысты. Жасаған жұмысының нәтижесі - «Пламя над Иртышом» очергінің қолжазбасы. Осы қолжазбаның бірқатар очергтері «Звезда Прииртышья» газетінде «В грозовые дни» рубрикасында, «Нива» газетінде «Хмурый день купца Осипова» очергтері жарық көрді. Сол уақытта колхоз қозғалысы туралы «Сейтеньская быль» повесті жазылды.

Д.П. Приймак -  П. Васильев атындағы әдебиет бірлестіктің мүшесі. 1963 жылы КСРО Журналисттер одағына қабылданды. Ол облыстық «Звезда Прииртышья» газетінде «Человек и природа» рубрикасын жасауға қатысты. Оның өлеңдері мен прозалық жұмыстары «Нива» аудандық газетінде, «Казахстанской правда» республикалық газетінде, «Огни Алатау», «Сельское хозяйство Казахстана», «Қазақстан» журналдарында жарық көрді. Д.П.Приймактың алғашқы кітабы 1952 жылы «Казгослитиздат» баспаханасында жарық көрді, бұл «Серёжин мир» балалар кітапбы болатын.

Д.П. Приймак 1981 жылы журналисттік жұмысы үшін  облыстық П.З. Ермаков атындағы сыйлықпен марапатталды.

Павлодар Ертіс өңіріне деген махаббаты Д.П. Приймакқа «туған өлкесі», көгалдары туралы ақындық жолдарды жазуға мүмкіндік берді. Өлкетанушының аса білімпаздығы және еңбексүйгіштігі авторға біздің Республикамыздың көрнекті орындарының бірі туралы «Баянаул запо¬ведный» және «Скалы и легенды Баянаула» бағалы кітаптарын жазуға мүмкіндік берді.

Павлодарлық композитор Михаил Пульга оның өлеңдеріне музыка жазды. Олардың ішінде Павлодарлықтарға жақсы таныс  бір емес бірнеше онжылдықтар бойы сахналарда және радиоэфирде шырқалып жүрген  «Бригадиру  тут легко ли?», «Белеют  ромашки», «Вспоминай», «Слышны переборы баяна», «По вечернему городу». А.Меттустың мелодиясына ақын «Вальс весны», В. Ширинкинның мелодиясына «Павлодарский ветерок» әндерін, В. Гончаровпен бірігіп «Край родной», «Беречь огонь Прометея» әндерін жазды. Ақын Д. Приймакты композитор В. Ботовпен тығыз ынтымақтастық байланыстарда, олар ондаған әндерді жазды.

Приймак қазақ, өзбек, украиндық ақындардың өлеңдерін, суырып салма ақындар   Махамбет Өтемісов, Жаяу Мұсаның шығармаларын, М. Жаманбалинов, С. Мауленов, Д.Әбілев, М. Әлімбаевтің өлеңдерін аударды. Оның «Иртышские напе¬вы», «Вечная  песня – любовь», «Моя душа» ақындық жинақтары жарық көрді. 1997 жылы қазақ ақындары өлеңдері аудармаларының жинақтары жарыққа шықты.

Литература:

Приймак Д. Баянаул заповедный - Алма-Ата: Казахстан, 1982. - 96 с.

Приймак Д. Скалы и легенды Баянаула. - Алма-Ата: Казахстан, 1974. – 23с.

Приймак Д. П. Букет для всех. - Алма-Ата: Жалын, 1977. - 62 с.: ил.

***

Приймак Д. Маевка на Усолке: [о проведении маевки до 1917 г. в г. Павлодаре] // Звезда Прииртышья. - 1966. - 1 мая

Приймак Д. От форпоста до города. По архивным материалам: [из истории г. Павлодара; к 250-летию города] // Звезда Прииртышья. - 1968. - 4 июня

Приймак Д. Баянские горы, Баянаул: [из истории названия] // Звезда Прииртышья. - 1970. - 14 июля

Приймак Д. Комиссарка: [из истории одного района г. Павлодара] // Звезда Прииртышья. - 1971. - 10 июля

Приймак Д. Улица Абая. Странички истории // Звезда Прииртышья. -                      1972. - 22 января

Приймак Д. Кой-тас: (Скалы и легенды Баянаула) // Звезда Прииртышья. - 1976. - 15 мая

Приймак Д. Жумат Доскараев: [о лекаре, историке и собирателе казахского героического и бытового фольклора] // Звезда Прииртышья. - 1977. - 4 мая. - С. 4

Приймак Д. Затонский художник // Звезда Прииртышья. - 1981. - 6 января

Приймак Д. Наследие нашего земляка: [к 100-летию со дня рождения ученого языковеда Ж. Доскараева] // Звезда Прииртышья. - 1989. - 21 ноября

Приймак Д. Жил-был Деров - купец / Д. Приймак, Э. Соколкин // Звезда Прииртышья. - 1992. - 15 августа. - С. 2

Приймак Д. Волостной врач: [140 лет со дня рождения Амре Дурмановича Атйбакина] // Звезда Прииртышья. - 2000.- 5 февраля. - С. 8

Приймак Д. История песни «Дударай» // Звезда Прииртышья. - 2000. - 8 марта. - С.14

Приймак Д. Койтас: [о горах Баянаула] // Павлодарская неделя. - 2000. - 16 августа. - С. 10

Приймак Д. Памятник: [стихотворение, посвященное открытию памятника С. Торайгырова в Павлодаре] // Звезда Прииртышья. -  2000. – 28 октября. - С. 1

Приймак Д. Хмурый день купца Осипова: [о купце И. Л. Осипове] // Звезда Прииртышья. - 2000. - 7 ноября. - С. 6

Приймак Д. Комсомольская юность // Звезда Прииртышья. - 2000. - 11 ноября. - С. 2

Приймак Д. Пойма должна быть заповедной: [о сохранении поймы Иртыша] // Звезда Прииртышья. - 2001. - 3 марта. - С. 8

Приймак Д. Урочище Ескельды: [о Машхур Жусупе Копееве] // Звезда Прииртышья. - 2001. - 20 марта. - С. 7

Приймак Д. Стихи: Из новой книги «Моя душа» // Звезда Прииртышья. - 2001. – 23 октября. - С. 8

Приймак Д. «Сохрани ты в сердце память»: [стихи] // Найзатас. - 2014. - №2. - С. 88 – 93

***

Болтина В. Дмитрий Петрович Приймак: «Несу я людям добрый свет...»: [к 100-летию Д. Приймака] // Звезда Прииртышья. - 2012. - 8 ноября. - С. 5

Вервекин А. Человек, которого было много: [в библиотеке национальной книги прошел вечер памяти поэта, журналиста, краеведа Д. П. Приймака] // Звезда Прииртышья. - 2008. - 19 января. - С. 6

Кашина Л. Исповедь поэтов-ветеранов: [о павлодарских поэтах-ветеранах Великой Отечественной войны] // Звезда Прииртышья. -  2010. - 8 мая. - С. 7

Кригер А. Певец родной земли: [ушел из жизни краевед, журналист, поэт Д. П. Приймак] // Вести Павлодара. - 2002. -24 апреля. - С. 3

Кубик Н. Богатый фонд краеведа: Личный фонд поэта,  краеведа Д. П. Приймака в Госархиве Павлодаркой области // Звезда Прииртышья. - 2002. -5 марта. - С. 8

Мерц З. Поэзия согрела души: В КДЦ «Колос» состоялся творческий вечер поэта, краеведа, журналиста Дм. Приймака // Звезда Прииртышья. - 2000. – 2 декабря. - С. 8

Окольничья Т. Вы взлетали ввысь над вечностью...: [о вечере - памяти поэтов и писателей - членов литобъединения им. П. Васильева] // Звезда Прииртышья. - 2009. - 2 июня. - С. 5

Окольничья Т. С именем любимого поэта…: [павлодарскому литобъединению - 50 лет] // Звезда Прииртышья. - 2005. - 26 июля. - С. 5; 30 июля. - С. 5

Поэт, журналист и краевед: [в Славянском культурном центре прошел вечер памяти Д. Приймака] // Городские подробности. - 2002. - 14 ноября. - С. 1

«Я память не предам огню...»: [вышла в свет новая книга Д. Приймака «Моя душа»] // Звезда Прииртышья. - 2001. - 23 октября. - С. 8